Ay’daki Kanyonların Oluşumu Hakkında Yeni Araştırma
Arizona’daki Büyük Kanyon, uzun süren erozyon süreci sonucu oluşurken, Ay’da benzer kanyonların oluşumu uzun süre bir gizem olarak kaldı. Ancak yapılan yeni bir araştırmaya göre, Ay’daki dev kanyonlar, dev bir gök cisminin çarpması sonucunda dakikalar içinde şekillendi.
Ay’ın güney kutbu yakınlarında bulunan Schrödinger Krateri’nden dışa doğru uzanan Vallis Schrödinger ve Vallis Planck adlı iki büyük kanyon, araştırmanın odağında yer aldı. Vallis Schrödinger 270 kilometre uzunluğunda ve 2,7 kilometre derinliğindeyken, Vallis Planck 280 kilometre uzunluğunda ve 3,5 kilometre derinliğinde bulunuyor.
Bu devasa yapılar, Ay’a çarpan büyük bir gök cisminin fırlattığı malzemelerle oluştu. Çarpışma anında fırlayan kaya ve toprak parçalarının oluşturduğu devasa izler olan “ejecta ışınları”, kanyonların temel yapı taşlarını oluşturuyor.
Amerika’daki Lunar and Planetary Institute’den gezegen bilimci David Kring ve ekibi, Ay yüzeyine ait görüntüleri analiz ederek, bu çarpışmanın şiddetini modelledi. Araştırmacılar, çarpışmanın gücünün nükleer silahların toplam gücünün 130 katı kadar olduğunu belirledi. Çarpışma sırasında fırlayan malzemeler saniyede 0,95 ila 1,28 kilometre hızla hareket etti.
NASA’nın 2027’de fırlatmayı planladığı Artemis III görevi, Ay’ın güney kutbuna iniş yapacak. Araştırmacılar, bu bölgedeki jeolojik oluşumları daha detaylı incelemek için astronotların fırsat bulabileceğini düşünüyor. Çarpışma sonucu fırlayan malzemelerin iniş noktalarından uzak olduğunu gösteren modeller, astronotların daha derin katmanlara ulaşarak Ay’ın tarihine dair yeni keşifler yapabileceği anlamına geliyor.
Nature Communications dergisinde yayımlanan araştırmanın bulguları, Ay’daki kanyonların oluşumu hakkında yeni ışık tutuyor.